Analiza dynamiki zjawisk: obliczanie przyrostu absolutnego, obliczanie przyrostu względnego, obliczanie tempa wzrostu, obliczanie indeksów

Zjawiska gospodarcze i społeczne, które są przedmiotem badań statystycznych ulegają zmianom. Dlatego w statystyce ujmujemy zjawiska nie tylko w sposób statyczny lecz także badamy ich dynamikę.

Analiza dynamiki polega na określeniu rozmiarów i kierunków rozwoju (zmian w czasie) badanych zjawisk.
Najczęściej stosowane miary dynamiki:

  • przyrost absolutny
  • przyrost względny
  • indeksy dynamiki

Przyrost absolutny jest to różnica między wielkością zjawiska w okresie badanym a wielkością tego zjawiska w okresie podstawowym.

Δx=x1 – x0

Obrazuje o ile zmienił się poziom badanego zjawiska w okresie badanym w porównaniu do okresu podstawowego.

Przyrost względny jest to przyrost absolutny podzielony przez wielkość zjawiska z okresu podstawowego.

Przyrost względny łańcuchowy

Przyrost względny o stałej podstawie

Miernikiem wywodzącym się z przyrostu względnego jest tempo wzrostu(tw),które określamy jako procentowy przyrost względny

Tempo wzrostu określa wyrażoną w procentach wielkość przyrostu (spadku) badanego zjawiska w okresie badanym w stosunku do wielkości tego zjawiska z okresu podstawowego.

Indeks jest to wielkość stosunkowa powstała w wyniku podzielenia wielkości danego zjawiska w okresie badanym(xi) przez wielkość tego zjawiska w okresie podstawowym(x0). Może być:

  • indeks ułamkowy
  • procentowy
  • wyrażony w promilach

Indeksy dzielimy na indywidualne (proste) oraz indeksy złożone(agregatowe). Indeksy indywidualne służą do badania zmian w czasie jednego szeregu faktów. Indeksy złożone są miarą dynamiki zespołów zjawisk.
Indeksy mogą być o podstawie stałej (obrazują wielkość zjawiska w okresie podstawowym) i o podstawie złożonej(obrazują wielkość zjawiska w okresie bezpośrednio poprzedzającym).

Zadanie 1

Do poniższej tabeli, w miejsce liczb koloru niebieskiego, wpisz formuły umożliwiające obliczenie: przyrostu absolutnego, względnego, tempa wzrostu i indeksów o podstawie stałej i łańcuchowej.

Author: ZSE

Share This Post On
Skip to content